Program społeczny „Szkoła bez przemocy”

Program społeczny  „Szkoła bez przemocy” wyróżniony : SABRE Awards 2007 w kategorii najlepsza kampania PR w Europie Środkowej i Wschodniej; IPRA Golden World Award 2007 – kategoria Corporate Social Responsibility, Złote Spinacze 2007 w kat. Kampania edukacyjna.

Ogólnie o projekcie
Program społeczny „Szkoła bez przemocy” jest prowadzony przez dzienniki regionalne Polskapresse i Mediów Regionalnych przy współpracy Fundacji Grupy TP. Realizatorem jest agencja PR Profile. Celem programu jest uświadomienie problemu przemocy oraz zapewnienie szkołom narzędzi oraz wsparcia w przeciwdziałaniu temu zjawisku. Do projektu przyłączyło się ponad 3000 szkół.

Program opiera się na założeniu, że szkoła jest pewnym systemem społecznym, w którym agresji i przemocy można przeciwdziałać w drodze współpracy między uczestnikami, jakimi są uczniowie, nauczyciele i rodzice, oraz w drodze wprowadzania określonych wzorów zachowania i standardów funkcjonowania szkoły jako instytucji.

Tło
Program „Szkoła bez przemocy” został przygotowany w odpowiedzi na narastający poziom przemocy i agresji w polskich szkołach. Jego zadaniem jest uświadomienie problemu przemocy oraz zapewnienie szkołom narzędzi oraz wsparcia w walce z tym zjawiskiem.

W ramach programu podejmowane są działania, które nakierowane są na dostarczanie informacji na temat sytuacji w polskich szkołach, a tym samym zwiększanie świadomości powszechności występowania zjawiska przemocy i agresji.

Na łamach dzienników regionalnych prowadzona jest kampania uświadamiająca, która ma na celu podniesienie wrażliwości opinii społecznej na problem przemocy w szkole i promowanie wśród wszystkich uczestników systemu szkolnego – uczniów, nauczycieli i rodziców – postawy aktywnej niezgody na przemoc. Dzienniki opisują pozytywne przykłady działań podejmowanych przez polskie szkoły, na bazie których powstaje baza dobrych praktyk, która jest promowana poprzez dzienniki i stronę internetową programu.

Program ma za zadanie zwiększać społeczne zaangażowanie różnych środowisk w przeciwdziałanie przemocy w szkole - nie tylko uczniów i nauczycieli, ale też rodziców, organizacji społecznych i instytucji publicznych.

W roku szkolnym 2006/2007 do Programu przyłączyło się ponad 3000 szkół (10 proc. wszystkich w Polsce), które podjęły działania profilaktyczne, ukazało się około 2000 tekstów w dziennikach regionalnych. Prawie połowa z nich opisuje przykłady dobrych praktyk ze szkół i porady nt. radzenia sobie z przemocą.

Badania społeczne
Na potrzeby programu „Szkoła bez przemocy” w marcu 2006 roku Centrum Badania Opinii Społecznej zrealizowało ogólnopolskie badania socjologiczne na próbie uczniów, nauczycieli i rodziców. Ich celem była wszechstronna diagnoza zjawiska przemocy w szkołach. Szczególną wagę przywiązano do różnych form przemocy oraz zachowań agresywnych. Wyniki pokazały, że prawie 1/3 badanych postrzega przemoc w szkołach jako poważny problem. Agresja i przemoc są poważnymi problemami w większości polskich szkół – uważa tak 27,3 proc. uczniów, 27 proc. rodziców, i 28,5 proc. nauczycieli. W relacjach pomiędzy uczniami 44proc. uczniów osobiście doświadczyło werbalnego obrażania, 31 proc. rozpowszechniania szkodliwych kłamstw, a 29 proc. umyślnego potrącenia lub przewrócenia. Badania przeprowadzone przez CBOS na zlecenie dzienników regionalnych to największe od 3 lat badanie na temat przemocy w szkole o takiej skali: 150 szkół, 3085 uczniów, 900 nauczycieli oraz 554 rodziców. Wyniki badań były podstawą do opracowania koncepcji programu. Na jej podstawie grupy wydawnicze Polskapresse i Media Regionalne zdecydowały są rozpocząć kampanię społeczną, której celem jest przeciwdziałanie agresji w szkołach i wprowadzanie rozwiązań, które skutecznie i systemowo zwalczałyby ten społeczny problem. Program jest realizowany pod nazwą „Szkoła bez przemocy”. Od września 2006 do grona organizatorów dołączyła Fundacja Grupy TP. Program opiera się na założeniu, że szkoła jest pewnym systemem społecznym, w którym agresji i przemocy można przeciwdziałać w drodze współpracy między uczestnikami, jakimi są uczniowie, nauczyciele i rodzice, oraz w drodze wprowadzania określonych wzorów zachowania i standardów funkcjonowania szkoły jako instytucji.

Cele projektu
Program społeczny „Szkoła bez przemocy” ma dwa zasadnicze cele:

- uświadomienie problemu – przedstawienie różnych stron problemu opinii publicznej, nagłośnienie skali zjawiska, przedstawienie jego konsekwencji oraz uwrażliwienie zainteresowanych stron (uczniowie, nauczyciele, rodzice) na problem, a także pokazanie, że nie trzeba się na to godzić i że istnieją sposoby, aby agresji i przemocy przeciwdziałać, 

- dostarczenie szkołom konkretnych narzędzi działania i wsparcia (doradczo – szkoleniowego) w realizacji programów nastawionych na eliminowanie agresji w szkole (przy współudziale rodziców i partnerów społecznych). Cele dodatkowe: 

- Projekt ma także na celu długotrwałe budowanie relacji ze społecznościami lokalnymi oraz budowanie wizerunku dzienników regionalnych jako bliskich swoim czytelnikom i angażującym się w ważne społecznie inicjatywy

- długofalowym celem Programu jest włączanie wypracowanych w ramach projektu narzędzi do głównego nurtu praktyki szkoły jako instytucji, np. budowanie społeczności lokalnych, audyty, telefon zaufania (Mainstreaming).

Grupy docelowe
Adresatami Programu „Szkoła bez przemocy” są: 

- wszyscy związani z systemem edukacyjnym: szkoły i nauczyciele, uczniowie oraz rodzice; 

- instytucje i organizacje związane ze szkolnictwem; 

- czytelnicy dzienników regionalnych; 

- oraz szeroko rozumiana opinia publiczna.

Główne przekazy komunikacyjne programu: 
- Misją dzienników regionalnych jest budowanie społeczeństwa obywatelskiego, czyli aktywnego i zaangażowanego, wspierającego ważne społecznie inicjatywy. 

- Koncentrujemy się na pozytywach, czyli opisujemy problemy, z którymi dana społeczność szkolna sobie poradziła. 

- Budowanie społeczności szkolnych jest kluczowe dla walki z przemocą i agresją w szkołach.

Trzy wymiary kampanii
• edukacyjny – zmiana świadomości osób bezpośrednio zaangażowanych w kształtowanie rzeczywistości szkolnej, jak i całej społeczności lokalnej;

• informacyjny – dostarczanie opinii publicznej informacji na temat sytuacji w szkołach;

• bezpośrednie wsparcie dla szkół - pomoc w realizacji założeń „Szkoły bez przemocy” i dostarczenie narzędzi pomocnych w przeciwdziałaniu zjawisku przemocy w szkołach.

Kanały komunikacyjne wykorzystywane w programie: 
- publikacje w 16 dziennikach regionalnych w całym kraju – na łamach 16 dzienników regionalnych grup wydawniczych Polskapresse i Media Regionalne ukazują się regularnie publikacje na temat sytuacji w szkołach, dobrych praktyk i działań podejmowanych przez organizatorów. Częste i regularne publikacje przyczyniły się do zbudowania rozpoznawalnego wizerunku Programu „Szkoła bez przemocy”; 

- Internet: strona ogólnopolska Programu - www.szkolabezprzemocy.pl oraz strony internetowe dzienników regionalnych, gdzie zbudowane są podstrony dedykowane Programowi;

- Kampania bilbordowa i bannerowa; 

- bezpośrednia komunikacja ze szkołami; 

- media relations – konferencje prasowe, debaty; 

- elektroniczny Biuletyn Programu (dystrybucja e-mailem).

Działania
Program społeczny „Szkoła bez przemocy” został zainaugurowany 21 kwietnia 2006 roku. Przez pierwsze trzy miesiące (do czerwca 2006 r.) w dziennikach regionalnych, mediach patronackich (PR1, TVP) oraz na stronie internetowej Programu prowadzona była kampania informacyjno-edukacyjna przedstawiająca problem agresji i przemocy w szkołach oraz sposoby przeciwdziałania temu zjawisku. W dziennikach regionalnych ukazało się w tym czasie aż 678 publikacji. Przeważały publikacje dotyczące działań pozytywnych – porad dotyczących radzenia sobie z przemocą oraz przykładów dobrych praktyk (w sumie 47proc.).

Punktem wyjścia do kolejnych podejmowanych działań w ramach Programu stały się ogólnopolskie badania socjologiczne na próbie uczniów, nauczycieli i rodziców przeprowadzone przez Centrum Badania Opinii Społecznej w marcu 2006 roku. Ich celem była wszechstronna diagnoza zjawiska przemocy w szkole.

Pierwszy etap Programu zakończył się ogłoszeniem 9 czerwca 2006 roku Kodeksu "Szkoły bez przemocy", który określa standardy, jakie powinna spełniać szkoła działająca na rzecz ograniczenia przemocy na swoim terenie. Został on opracowany przy współpracy Rady Programowej oraz partnerów merytorycznych.

Od września 2006 do Programu zaczęły się zgłaszać szkoły. Warunkiem uczestnictwa była deklaracja przestrzegania kodeksu „Szkoły bez przemocy”. Do Programu przyłączyło się ponad 3000 szkół, co stanowi 10proc. wszystkich w Polsce. Szkoły, które zgłosiły się do Programu otrzymały od organizatorów materiały poradnikowe (broszura dla nauczycieli „Jak radzić sobie z przemocą w szkole”) i promocyjne (plakaty, naklejka na drzwi). Na ich potrzeby uruchomiona została strona www.szkolabezprzemocy.pl, na której uczniowie, nauczyciele i rodzice mogą znaleźć poradnictwo w zakresie działania na rzecz bezpieczeństwa w szkołach.

W 200 szkołach był przeprowadzany profesjonalny audyt występowania na ich terenie przemocy i agresji (pierwszy tego typu). Wyniki audytu to kompleksowa diagnoza sytuacji w szkole, która umożliwia społeczności szkolnej podjęcie odpowiednich działań zapobiegających negatywnym zjawiskom.

W październiku 2006 odbyła się ogólnopolska konferencja nt. przemocy i jej konsekwencji społecznych, w której wzięło udział 400 uczestników ze szkół z całego kraju.

Jednym z ważniejszych działań podejmowanych w ramach Programu jest przeprowadzanie konkursów dla szkół i uczniów. Jako pierwszy ogłoszony został konkurs dla szkół na projekty działań zapobiegające przemocy i agresji. Wzięło w nim udział 1000 szkół, z których nagrodzono 64 najlepsze projekty. Następne dwa konkursy skierowane zostały do uczniów. Do konkursu na projekt koszulki związany z tematyką Programu zgłosiło się ponad 3000 uczniów, a na konkurs filmowy „Szkoła bez przemocy” wpłynęło 116 filmów (38 reportaży i 78 filmów reklamowych). Celem konkursów było promowanie idei zapobiegania i zmniejszania poziomu przemocy i agresji w szkołach oraz edukacja w tym zakresie.

Od listopada 2006 do marca 2007 w województwach lubuskim i łódzkim działały Telefony Zaufania dla świadków i ofiar przemocy w szkole. Był to projekt pilotażowy.

W styczniu 2007 została przeprowadzona kampania bilbordowa i internetowa skierowana do rodziców, pod hasłem: "Czy szkoła Twojego dziecka jest szkołą bez przemocy?". Głównym celem kampanii było skłonienie rodziców do zainteresowania się problemami swoich dzieci i sprawdzenie, co w kwestii profilaktyki przemocy robi szkoła ich dzieci.

Media ogólnopolskie otrzymują co dwa tygodnie Biuletyn Programu wysyłany drogą elektroniczną zawierający opis aktualnych wydarzeń i przykłady dobrych praktyk ze szkół biorących udział w Programie.

Od kwietnia do czerwca 2006 na łamach dzienników regionalnych ukazało się ponad 2000 tekstów, z których ponad połowę stanowią materiały poradnikowe i prezentacja dobrych praktyk.

W sierpniu 2007 organizatorzy Programu zaprosili do współpracy samorząd terytorialny. W zamian za otrzymanie tytułu „Partnera Programu”, przedstawiciele władz lokalnych zobowiązują się do przeprowadzenia działań zaproponowanych przez koordynatorów projektu. Celem tego przedsięwzięcia jest zaktywizowanie społeczności lokalnych w przeciwdziałaniu przemocy. Rozszerzenie grupy podmiotów podejmujących starania o zmniejszenie skali tego zjawiska, o władze samorządowe, ułatwi kontakt ze szkołami, a bezpośredniość działań poprawi ich skuteczność. Do końca sierpnia do Programu przyłączyło się 60 jednostek samorządowych. 

Rezultaty
Program „Szkoła bez przemocy” wyraźnie podnosi poziom aktywności społeczności szkolnych w zakresie przeciwdziałania przemocy: 

- 3 042 szkół biorących udział w Programie: 906 100 uczniów i 97 750 nauczycieli w roku szkolnym 2006/2007 i wyraźne zainteresowanie udziałem w kolejnej edycji programu, 

- ponad 3 000 projektów koszulek przysłanych na konkurs na projekt koszulki, 

- 916 projektów przysłanych na konkurs dla szkół na projekty działań zapobiegających przemocy i agresji, 

- 116 filmów zgłoszonych do konkursu filmowego „Szkoła bez przemocy”,

- 112 rozmów przeprowadzonych przez Telefon Zaufania (listopad 2006 – marzec 2007): 31 godzin rozmów; najdłuższa rozmowa 113 minut.

W 16 dziennikach regionalnych prowadzących Program ukazało się 2 135 publikacji. Prawie połowa z nich opisuje przykłady dobrych praktyk ze szkół i porady nt. radzenia sobie z przemocą.

Publikacje w mediach ogólnopolskich budują bardzo pozytywny obraz Programu, podkreślając jego znaczenie i korzystny wpływ na szkoły: 

- 195 publikacji (wrzesień 2006 – lipiec 2007); 105 w prasie, 55 w radio i 35 w telewizji

Program dociera do licznej grupy odbiorców: 

- 330 tys. wejść na stronę internetową Programu (od września 2006 d lipca 2007); każdego miesiąca stronę odwiedza blisko 30 000 osób.

- 30 000 plakatów zawieszonych w szkołach w widocznym miejscu; impresje: 1 812 200 rodziców i 11 241 250 nauczycieli 

- 3 100 000 emisji bannerów w okresie od 1 – 15 stycznia 2007 roku w ramach kampanii bannerowej skierowanej do rodziców (portal WP.pl) 

- 500 bilbordów w 20 miastach w Polsce w ramach kampanii bilbordowej skierowanej do rodziców.

Program uzyskał wsparcie od najwyższych władz państwowych: Marszałka Sejmu, Rzecznika Praw Dziecka, a Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej objął Program Patronatem Honorowym.