Skuteczna komunikacja z mieszkańcami a kreowanie wizerunku dzielnicy

Tytuł projektu:
”Skuteczna komunikacja z mieszkańcami a kreowanie wizerunku dzielnicy”

Podmiot realizujący:
Urząd Miejski Wrocławia (Biuro Rozwoju Gospodarczego), Dolnośląska Szkoła Wyższa i Fundacja „Dom Pokoju”

Sytuacja wyjściowa:
Urząd Miejski Wrocławia jest jednostką samorządu terytorialnego, zobowiązaną do realizacji zadań na rzecz mieszkańców, w szczególności do poprawy jakości życia. Jednym z takich zadań są działania rewitalizacyjne na podlegających degradacji obszarach miejskich. Degradacja jest zjawiskiem całkowicie naturalnym, dotykającym wszystkie organizmy miejskie i aglomeracyjne – z Tokio, Nowym Jorkiem i Berlinem włącznie. Miejskie administracje na zachodzie Europy mają już duże doświadczenie w realizacji tego typu działań; Polska – choć wiedza na ten temat jest już całkiem spora – jest na początku drogi. Najczęściej popełnianym błędem i – rzec można – zaniedbaniem natury etycznej jest prowadzenie działań rewitalizacyjnych bez udziału i akceptacji mieszkańców.

Wrocławskie Nadodrze jest dzielnicą historycznie kupiecką i robotniczą, z zabytkową urokliwą zabudową z przełomu XIX i XX wieku. Nadodrze jest nierozerwalnie związane z historią polskiego powojennego kina: to tu powstał „Popiół i diament”, duża część „Rękopisu znalezionego w Saragossie”, „Lalki” oraz niektóre odcinki kultowych już powojennych seriali „Czterej pancerni i pies” i „Stawka większa niż życie”. Dziesiątki lat socjalistycznych rządów doprowadziły do degradacji infrastruktury; nie zabiły jednak w mieszkańcach ducha przedsiębiorczości. To tam właśnie w kryzysowych latach 70. i 80. w małych prywatnych butikach można było nabyć – niedostępne gdzie indziej – modną odzież, obuwie i dodatki. Do tych kupieckich tradycji nawiązują założenia projektu, pragnąć nasilić i zaktywizować lokowanie się w tej części miasta designerów, artystów i rzemieślników.

Na wrocławskim Nadodrzu realizowany jest jeden z nielicznych w Polsce projektów społeczno – gospodarczych, stanowiący niezbędne uzupełnienie dla twardej rewitalizacji infrastrukturalnej. Jest to duży projekt pn. „Rewitalizacja dawnych traktów handlowych”. Zakłada on przywrócenie do czasów świetności dawnych ciągów komunikacyjnych, tradycyjnie związanych z niszową i rękodzielniczą działalnością handlową i usługową. Jako pierwszy odnowiony zostanie trakt łączący wrocławską starówkę z Dworcem Nadodrze – ul. Łokietka – pl. Św. Macieja – ul. Chrobrego, stanowiący główną oś tzw. Obszaru Wsparcia. Projekt składa się z szeregu mniejszych działań, takich jak m.in. systematyczne przygotowywanie oferty lokalowej, konsultacje społeczne z mieszkańcami, współorganizacja festynu osiedlowego pn. Europejski Dzień Sąsiada, prowadzenie programu dla przedsiębiorców pn. „Witryny Nadodrza – okna na świat”, uruchomienie Centrum Rozwoju Zawodowego oraz przedmiotowe badanie komunikacji z mieszkańcami.

W realizacji projektu urzędnicy posiłkują się 20-letnim doświadczeniem kolegów z Lyonu, Berlina, a także miast z Wielkiej Brytanii i Holandii.

Zasięg projektu:
- badanie i eksploatacja wyników – lokalnie (obszar Nadodrza),
- edukacja i stymulacja – teren kraju (specjaliści ds. PR, MR, dziennikarze, agencje PR, samorządy, organizacje pozarządowe, etc.)

Termin realizacji:
Maj – listopad 2010

Grupy docelowe:
- mieszkańcy dzielnicy Nadodrze
- osoby przyjezdne
- studenci kierunków PR, dziennikarstwo, marketing, reklama, projektowanie i design
- przedstawiciele biznesu
- przedstawiciele organizacji pozarządowych i wolontariatu
- rada osiedla

Cele szczegółowe:
- zdefiniowanie skutecznych kanałów komunikacji z mieszkańcami
- zainicjowanie publicznego dialogu dotyczącego budowania wizerunku rewitalizowanej dzielnicy
- systematyczne budowanie nowego wizerunku dzielnicy w kontekście zachodzących w niej pozytywnych zmian
- zaktywizowanie do działania mieszkańców, lokalnych podmiotów gospodarczych, instytucji kultury i organizacji pozarządowych

Opis sposobu realizacji:    
W związku z wciąż dość małym zainteresowaniem mieszkańców działaniami rewitalizacyjnymi w dzielnicy postanowiono dokonać oceny jakości kanałów komunikacji z mieszkańcami. W tym celu przeprowadzono badanie ankietowe w oparciu o kwestionariusz opracowany przez dr Piotra Parę – socjologa z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Wywiady przeprowadzili studenci II roku kierunku Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna podczas festynu rodzinnego Europejski Dzień Sąsiada w dniu 31 maja 2010 na Nadodrzu. Było to pierwsze w Polsce badanie tego typu. W pytaniach uwzględniono takie źródła informacji jak strony internetowe, biuletyn rady osiedla pn. „Echo Nadodrza”, plakaty, ogłoszenia w mediach i na klatkach schodowych, ogłoszenia parafialne, działalność Infopunktu z cyklem debat Habeas Longue włącznie, plotka, etc. Prezentacja wyników połączona z debatą pn. „Skuteczna komunikacja z mieszkańcami a kreowanie wizerunku dzielnicy” odbyła się 23 listopada 2010.

Wyniki:

Wśród badanych przeważały osoby długotrwale zamieszkujące na Nadodrzu. Duża część badanych nie mieszka tam wcale. Zważywszy na fakt, ze okazją do badań był sobotni festyn rodzinny, przyjąć można, że respondenci poszukują tego typu rozrywki, dobrze się czują na Nadodrzu i tę właśnie formę spędzania wolnego czasu wybierają spośród innych miejskich ofert. Gros ankietowanych było w wieku pomiędzy 26 a 35 lat; najmniej liczną grupę prezentowały osoby w wieku 46 – 55 lat (tylko 12%).

Prawie połowa respondentów (48%) zna periodyk osiedlowy „Echo Nadodrza”, ale tylko 8% respondentów czytuje go regularnie. Z osób, które zetknęły się z gazetą ponad 75% pozytywnie ocenia jej formę graficzną, 80% - styl, a 79% poruszaną w niej tematykę. 71% respondentów uznało, że gazeta jest zdecydowanie potrzebna, a 25% - że raczej tak. Dane dotyczące ewaluacji oraz opinii na temat potrzeby istnienia gazety osiedlowej jednoznacznie świadczą o znaczeniu tego pisma dla mieszkańców Nadodrza. Większość respondentów oczekuje od gazety bieżących informacji o osiedlu, jego modernizacji (planowane i realizowane inwestycje), informacji dotyczących rady osiedla (np. daty posiedzeń, raporty z działalności) oraz o imprezach i wydarzeniach kulturalnych, w szczególności adresowanych do dzieci. Ankietowani zwracają uwagę na zbyt mały nakład i ograniczoną dostępność pisma. Odpowiedzi te sugerują, że mieszkańcy interesują się sprawami osiedla, jego rozwojem i planami zagospodarowania. Oczekują również informacji o wydarzeniach na osiedlu, szczególnie tych adresowanych do dzieci. Prawdopodobnie kryje się za tym chęć uczestniczenia w nich wraz z dziećmi. Nie jest to zapewne sytuacja powszechna; wielu mieszkańców dużych miast szuka atrakcji dla swoich pociech poza osiedlem, w którym mieszkają, traktując je jako swoistą sypialnię.

Znajomość Infopunktu Łokietka 5 wśród badanych jest niewielka: na 152 przebadane osoby tylko 35 zna tę instytucję, natomiast 117 osób w ogóle nie słyszało o jej istnieniu. U podstaw tego stanu rzeczy leży fakt, iż w dniu badania Infopunkt funkcjonował zaledwie od ok. 3 miesięcy, a inicjatywy przezeń organizowane nie zdążyły jeszcze dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Mimo nieznajomości konkretnych faktów z działalności Łokietka 5 ok. 90% respondentów wyraziło przydatność istnienia takiego punktu dla osiedla. Wartością dodaną badania jest fakt, że rzeczone 117 osób w ten właśnie sposób dowiedziało się o istnieniu Infopunktu. Oczekiwania mieszkańców wobec Infopunktu skupiły się na udzielaniu informacji o planowanych remontach, możliwości pomagania ludziom, a szczególnie mieszkańcom osiedla, organizowanych imprez (np. festyny dla dzieci), spraw osiedlowych i ogólnej informacji zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Nagłośnienie działalności tej instytucji rozpoznawalnymi kanałami informacyjnymi, takimi jak okoliczne sklepy, przychodnie, przystanki, kościoły i szkoły, ma szansę zbudować reputację tego miejsca. Skłonność do wzięcia udziału w debatach, organizowanych przy ul. Łokietka 5, wyraziła znaczna większość ankietowanych (70%). Taki wynik, przynajmniej na poziomie deklaracji, oznacza aktywną postawę obywatelską. W świetle tych danych tworzenie przestrzeni do dialogu społecznego na osiedlu Nadodrze jest w pełni uzasadnione.

W zakresie innych kanałów informacyjnych osoby z dłuższym stażem zamieszkania preferują telewizję lokalną i ogłoszenia; ludzie z krótszym stażem czerpią informacje głównie od znajomych, którzy są jednak głównym źródłem informacji wszystkich mieszkańców, bez względu na staż, wiek i płeć. Młodsi częściej korzystają z punktu informacyjnego, a starsi uczęszczają na zebrania wspólnoty i czytają „Echo Nadodrza”. Mężczyźni oglądają telewizję regionalną, szukają informacji w pracy; kobiety zaś na zebraniach, w sklepie i w kościele. Obie płci otrzymują informacje od znajomych i z gazet.

Młodsi ankietowani sygnalizowali niedosyt informacji o Nadodrzu, o imprezach tam się odbywających w Internecie, przy czym pytanie dotyczyło wyłącznie strony miasta.

Przedstawienie wyników badania stało się pretekstem do debaty o wizerunku Nadodrza. W panelu ekspertów zasiedli: dr Piotr Para (DSW), Wiesław Gałązka (DSW), Paweł Cichoński (UMW) i Ludomir Domański (Dolnośląska Izba Rzemieślnicza). Spotkanie poprowadził Łukasz Medeksza. Podczas spotkania padło wiele celnych uwag i opinii; PR-owcy, przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych oraz mieszkańcy (przyszli i obecni) przedstawiali różne punkty widzenia i różne racje. Zgodzono się co do roli i znaczenia liderów lokalnej społeczności, przytaczano sprawdzone rozwiązania rewitalizacyjne z Francji i Niemiec, dyskutowano o nazwiskach, miejscach i symbolach, mogących stać się ambasadorami przyszłej marki „Nadodrze”. Do bardzo wymiernych wyników spotkania zaliczyć należy zgłoszenie się wolontariuszy do dziennikarskiej obsługi osiedlowej gazety pn. „Echo Nadodrza” oraz poważną deklarację znaczącego serwisu informacyjnego w zakresie pomocy przy stworzeniu strony internetowej osiedla i społeczności wokół tej strony.

Wyniki badań: za raportem opracowanym pod kierownictwem dra Piotra Pary (DSW)