2019 rokiem podcastów? Rozwój tego kanału jeszcze przed nami

dodano: 
16.12.2019

Autor:

Małgorzata Baran, PRoto.pl
komentarzy: 
0

● Choć podcasty istnieją na polskim rynku od kilkunastu lat, popularność zdobyły dopiero ostatnio. Wpłynęło na to pojawienie się treści lifestyle'owych, rozrywkowych, a obecnie Polska jest krajem europejskim, gdzie liczba słuchaczy rośnie najszybciej.

● „Podcasty są teraz tam, gdzie YouTube był kilka lat temu” – mówi jedna z ekspertek

● Własne podcasty produkują marki, jak m.in. Showroom, „Vogue Polska” czy Storytel, ale też agencje PR, takie jak Lighthouse. Eksperci widzą duży PR-owy potencjał, bo podcasty ułatwiają m.in. pokazanie „ludzkiej twarzy” brandu.

● Tworzenie audycji jest dziś proste, ale zanim marka się w to zaangażuje, musi się odpowiednio przygotować pod kątem merytorycznym i sprzętowym. Ostatecznie jednak najważniejsze jest to, czy ktoś mówi ciekawie.

W 2019 roku słowo podcast było w polskich mediach odmieniane przez wszystkie przypadki. W prasie, internecie i mediach społecznościowych do dziś pojawiło się na temat podcastów ponad 125,7 tys. wzmianek. W poprzednim roku było ich sporo mniej, bo tylko 86,7 tys. – wynika z danych Instytutu Monitorowania Mediów*.

Prasa pisała o podcastach w tym roku ponad dwa razy częściej niż w ubiegłym (806 wzmianek w 2019 w porównaniu do 391 w 2018). W portalach internetowych również odnotowano spory wzrost – w tym roku o podcastach napisano przeszło 18 tys. razy, w poprzednim – tylko ponad 10 tys. Na Facebooku mówiono o podcastach w tym roku ponad 43 tys. razy (w porównaniu do 26 tys. w 2018).

Nowe produkcje audio pojawiały się w mijającym roku jak grzyby po deszczu – ruszali z nimi zarówno internetowi twórcy, jak i media – m.in. TOK FM, Agora, Rzeczpospolita czy „Vogue Polska”, a także marki – Showroom uruchomił wizerunkowy projekt „Dziewczyny z sąsiedztwa” – cykl rozmów, które prowadzi popularna podcasterka Joanna Okuniewska. Własny podcast ma też od maja agencja Lighthouse, a na zagranicznym rynku o public relations nadaje PRCA w produkcji „PRCast”. Rozwijają się także agencje oferujące produkcję podcastów, jak i angażujące twórców do współpracy z markami.

Niedawno ogłoszono również, że od 2020 roku najlepsze podcasty będą nagradzane prestiżową nagrodą dziennikarską – nagrodą Pulitzera. Do konkursu wprowadzona zostanie nowa kategoria – reportaż audio, w której wyróżnienia będą mogli otrzymać dziennikarze z tradycyjnych stacji radiowych oraz twórcy podcastów.

W Polsce podcastów słucha 27 proc. internautów – wynika z badania Publicis Groupe, przeprowadzonego na zlecenie Tandem Media w sierpniu 2019 roku. 65 proc. spośród aktualnych słuchaczy podcastów zaczęło z nich korzystać w ciągu ostatniego roku. Z analizy wynika, że podcastów najczęściej słucha się dla rozrywki (48 proc.), ale także by dowiedzieć się czegoś o świecie (46 proc.) oraz dla relaksu (42 proc.).

Podcast goni podcast

Skąd tak duża popularność podcastów? „Podcasty są modne, są trendem i to napędza ich rozwój” – mówi Marcin Gruszka, były wieloletni rzecznik prasowy Play. Sam – jak przyznaje – lubi słuchać podcastów, ale też muzyki i książek, zamiast „radiowej papki z męczącą masową muzyką przepełnionej reklamą”.

Marcin Gruszka niedługo po zakończeniu pracy u fioletowego operatora ruszył z własnym podcastem. Pod nazwą „HaloGruszka” publikuje rozmowy na tematy związane z nowymi technologiami. Wcześniej – jeszcze jako przedstawiciel sieci komórkowej, ale i po zakończeniu tego etapu kariery – był też aktywny na YouTubie.

Jakie widzi zalety podcastów i dlaczego zdecydował się na swój własny? „Podcast to coś nowego, świeżego, rozwojowego – a ja zawsze szukam nowinek i je testuję” – tłumaczy. I przyznaje, że czasem wychodzi lepiej, czasem gorzej. „Z blogiem wyszło mi świetnie, z kanałem na YouTubie już mniej, bo nie byłem do końca autentyczny. Na moim kanale jest mnóstwo ciekawych informacji, ale za mało osób ogląda Pana od PR-u na YouTubie” – mówi. Przekonał się o tym np. podczas organizowania konkursów. „Rozdawałem smartfona 4k i musiałem się mocno gimnastykować, żeby film zobaczyło kilka tysięcy ludzi. Popularny youtuber rozdaje koszulkę i ma na nią 100 tys. chętnych” – przyznaje. Zapewnia jednak, że nie zamierza rezygnować z YouTube’a, bo lubi ten kanał, ale musi przemyśleć, jak go wykorzystać.

W podcastach Gruszka docenia natomiast plastyczność formuły, która pozwala zgłębić omawiany temat. Zwraca jednak uwagę, że to może być też minusem – bo nie każdy lubi słuchać długich rozmów. Jego zdaniem podcast nie jest narzędziem masowym, zasięgowym, lecz raczej „precyzyjnie chirurgicznym”. „Ja uwielbiam rozmawiać z mądrymi ludźmi, lubię ich słuchać, a podcast idealnie się do tego nadaje” – podkreśla.

Marta Niemira, założycielka SŁUCHAM –  polskiej agencji specjalizującej się w marketingu z wykorzystaniem podcastów oraz obsłudze menedżerskiej ich twórców – uważa, że największy wpływ na rozwój tego kanału komunikacji – poza takimi powodami jak rozwój rynku audio, coraz bardziej zajęte społeczeństwo, które szuka mediów współtowarzyszących czy dostępność podcastów – miało pojawienie się polskich podcastów rozrywkowych. „Polskie podcasty istnieją już od ponad dziesięciu lat (Marek Jankowski ze wspaniałego podcastu »Mała Wielka Firma« na początku 2019 roku obchodził dziesiąte urodziny!), ale dopiero w ostatnim czasie pojawiły się też treści lifestyle’owe, rozrywkowe – czyli odwrotność tego, z czym do tej pory kojarzyły się tego typu materiały” – wyjaśnia ekspertka.

Ewa Skalniak, Senior Project Manager z Lighthouse – agencji, która też ma własny podcast, poświęcony komunikacji – zwraca uwagę, że jeszcze kilka lat temu podcasty były niszą, która przyciągała zwykle tylko odbiorców zainteresowanych fachową wiedzą z danego obszaru. I choć, jak przyznaje, nawet za oceanem, na najbardziej rozwiniętym amerykańskim rynku, gdzie podcastów słucha ok. 73 mln osób (The Podcast Consumer, Edison Research), wciąż króluje tradycyjne radio, to widać, że trend się zmienia. „Podcasty zaczynają być niemal tak naturalne, jak popularne obecnie seriale online” – mówi.

Podcast Lighthouse o media relations

Lighthouse własny podcast „Podaj Dalej” produkuje od maja 2019 roku. Dlaczego agencja sięgnęła po tę formę komunikacji? „Chcieliśmy stworzyć podcast, który pozwoli w przystępny sposób pokazać pewne zagadnienia powiązane z szeroko pojętą komunikacją, a jednocześnie umożliwi nam przekazanie słuchaczom części naszej wiedzy, ekspertyzy i doświadczeń” – mówi Konrad Domański, Senior Project Executive w agencji. Jak przyznaje, osoby pracujące w branży PR często nie zdają sobie sprawy z tego, że dla wielu to, czym się zajmują, jest niezrozumiałe. „Domyślam się, że trudno o pewnych rzeczach opowiadać tak, aby zainteresować wszystkich, ale wydaje mi się, że udało nam się znaleźć ten złoty środek. Stawiamy na bardzo przystępną formę i to zdaje egzamin” – mówi Domański. Jak dopowiada Ewa Skalniak, od początku agencji zależało na tym, by „Podaj Dalej” nie było kolejnym „smutnym” kanałem biznesowym, ale by w przystępny sposób poruszało zagadnienia, które zaciekawią słuchaczy – niezależnie od tego, czy są oni studentami marketingu, doradcami ds. wizerunku w dużych korporacjach czy po prostu interesują się mediami społecznościowymi albo nowymi technologami.

Do tej pory na platformach, w których dostępny jest podcast „Podaj Dalej” (czyli Spotify, Apple Podcasts oraz Soundcloud) odsłuchało go ponad 1300 osób – dodaje Domański. „11 odcinków, które dotychczas udało nam się zrealizować, pokazało nam, że zdecydowanie warto to robić. Nie oceniamy tego jednak na podstawie statystyk (te w przypadku podcastów nie są tak dostępne i znane jak chociażby zasięgi youtuberów), a opinii, jakie do nas docierają, a te są naprawdę pozytywne” – dopowiada.

Michał Kasprzyk z firmy Earborne Media, skupiającej się na produkcji podcastów, który jest także współprowadzącym podcast „Do Początku” i mówcą na branżowych konferencjach, powodów popularności podcastów widzi kilka. Wymienia m.in. łatwość dostępu do technologii – nie tylko popularność smartfonów, lecz także dużych pakietów internetu, które ułatwiają słuchanie bez dostępu do Wi-Fi. Jego zdaniem pomaga – choć w niewielkim stopniu – również dostęp do inteligentnych głośników (Google Home, Amazon Alexa).

Kasprzyk zwraca też uwagę na łatwość dostępu do sprzętu do nagrywania. „Teoretycznie można zacząć nagrywać podcast na telefonie (w praktyce polecam zainwestować w nawet tani mikrofon, żeby jakość dźwięku była bardziej zadowalająca)” – mówi. Wymienia także wpływ Spotify, które, jak mówi, jest aplikacją numer jeden do słuchania podcastów w Polsce. „Inspiracja przyszła też na pewno z Zachodu – w USA boom zaczął się w 2015 roku, po premierze podcastu »Serial«, który był dla tego medium jak »House of Cards« dla Netfliksa – przyciągnął mnóstwo nowych odbiorców” – dodaje Kasprzyk. Zwraca też uwagę, że popularność podcastów stale rośnie, bo są one łatwe do konsumowania.

Karol Stryja, Chief Podcast Officer w Storia by Abstra – podmiocie łączącym kompetencje w dziedzinie tworzenia wideo na YouTube’a z podcastami – zaznacza z kolei, że popularność podcastów to też pokłosie coraz większej świadomości odbiorców względem tego, jakie treści konsumują. „Żyjemy w czasach przesytu informacji, w którym różnego rodzaju media, zarówno tradycyjne, jak i te »na żądanie« starają się jak najdłużej utrzymywać uwagę swoich użytkowników, która stała się walutą. Jednocześnie z powodu tak dużego natłoku różnego rodzaju bodźców, których doświadczamy każdego dnia, tęsknimy za dostępem do treści budujących prawdziwą wartość” – wyjaśnia. Zwraca też uwagę, że Polacy uwielbiają treści audio, jednak radio nie jest w stanie spełnić ich oczekiwań.

Co dalej?

Eksperci zgodnie przyznają, że popularność podcastów będzie wzrastać. Michał Kasprzyk zaznacza, że według badania z marca 2019 roku Polska jest w Europie najszybciej rosnącym rynkiem pod kątem liczby słuchaczy. Karol Stryja jest zdania, że wkrótce w Polsce paliwo do rozwoju podcastów dostarczy rosnąca popularność asystentów głosowych. „To już dzieje się w Ameryce. W zeszłym roku smart speakery stanowiły tam najpopularniejszy prezent na Gwiazdkę. Zapewne historia powtórzy się i w tym roku. Rynek smart speakerów w Polsce jest jeszcze w powijakach, ale sytuacja z pewnością zmieni się w czasie nadchodzących kilkunastu miesięcy” – przewiduje ekspert ze Storia by Abstra.

Również Marta Niemira widzi przyszłość podcastów w jasnych barwach. Zwraca uwagę na przyrost słuchaczy w 2019 roku (większość najpopularniejszych dziś twórców rozpoczęła nagrywanie pod koniec 2018 roku) oraz na to, jak bardzo ten kanał komunikacji rozwijają polskie marki i aplikacje. Wymienia tu m.in. podcasty marek – Showroomu czy „Vogue Polska” – oraz działania okołopodcastowe, które prowadzi np. Storytel. Jej zdaniem odbiorcy będą podążać za nadchodzącym trendem „self-awareness”. „Będziemy spędzać mniej czasu przed ekranami i na szybkiej, ale powierzchownej konsumpcji treści. Nasza uwaga skupi się na bardziej wymagających mediach” – przewiduje ekspertka. Jak twierdzi, najbliższe dwa lub trzy lata „zaprowadzą nas do rzeczywistości, w której podcasty zasięgami będą równać się z innymi źródłami wiedzy i rozrywki dostępnej w internecie”.

Ewa Skalniak też nie ma wątpliwości, że tendencja wzrostowa się utrzyma. „W radiach, zwłaszcza komercyjnych, coraz ciężej o programy, które będą dostosowane idealnie do nas. Ale to samo dzieje się z telewizją, dlatego na popularności stale zyskują wszelkie usługi online. Nie zawsze też mamy czas aby oglądać reportaże czy filmy, a podcasty umożliwiają nam słuchanie ciekawych dla nas treści niemal w każdym miejscu i w każdym czasie” – mówi. Jej zdaniem społeczeństwo jest już też wystarczająco nasycone kulturą obrazu i szuka nowych form rozrywki czy pozyskiwania wiedzy, co jest ogromną szansą dla podcastów. Skalniak zwraca też uwagę na tendencję zaobserwowaną wśród youtuberów – coraz więcej z nich nie nagrywa wyłącznie filmów, ale także podcasty. „Świadczy to nie tylko o nowej modzie, ale również potrzebie, jaka pojawia się wśród odbiorców YouTube’a” – twierdzi.

Kasprzyk prognozuje też, że coraz więcej firm będzie decydowało się na wykorzystanie podcastów jako kanału marketingowego, bo bardzo dobrze wpisują się one w nurt H2H (Human to Human) i pokazują ludzką twarz biznesu. Zdaniem eksperta profesjonalizować będzie się także usługa tworzenia podcastów, powstawać będzie coraz więcej firm produkcyjnych z tego obszaru. „Na pewno pojawią się też rodzime serwery podcastowe, bo póki co wszyscy polscy podcasterzy korzystają z rozwiązań zagranicznych” – mówi. Spodziewa się także, że firmy marketingowe będą oferowały usługi przeznaczone dla podcastów, firmy PR-owe zaoferują podcasty swoim klientom jako medium do budowania relacji i reputacji.

Karol Stryja w nadchodzących miesiącach upatruje rozwoju podcastów bardziej uniwersalnych, trafiających do szerokiej grupy odbiorców. Zaznacza, że wciąż większość na tym rynku stanowią treści specjalistyczne. „W 2020 roku będziemy obserwowali narodziny coraz większej liczby podcastów poświęconych rozrywce – przybierających formę serialu kryminalnego, thrillera, a nawet słuchowiska erotycznego! Jestem także przekonany, że nadchodzący rok przyniesie ekspansję podcastów tworzonych przez duże marki” – mówi.

Po co podcasty PR-owcom?

Michał Kasprzyk podkreśla, że public relations jako dziedzina dbająca o budowanie relacji, reputacji marki i zaufania słuchaczy, współpracuje m.in. z mediami, by komunikować to, co jest ważne w danym biznesie. I w tym mogą się przydać podcasty – mówi ekspert. „Dają one okazję do opowiadania długich historii – ich słuchanie pobudza wytwarzanie oksytocyny, czyli hormonu, który odpowiada między innymi za zaufanie. Zaufanie jest wzmacniane też tym, że słuchacze spędzają dużo czasu, słuchając konkretnych odcinków podcastów” – wyjaśnia. „93 proc. słuchaczy w USA (badanie Edison Research) słucha większości lub całego odcinka, a trzeba zaznaczyć, że mediana długości podcastów to 38 min 42 sekundy (przy czym są odcinki nawet i po 2-3 godziny; rekordziści – 11 godzin; dlatego mediana lepiej obrazuje długość niż średnia)” – tłumaczy dalej.

Dodaje także, że podcasty pokazują ludzką twarz marek, bo opierają się na ludziach – ich historiach w formie reporterskiej lub różnego rodzaju rozmowach. Dzięki temu – wskazuje – słuchacze mają okazję ich lepiej poznać.

Marcin Gruszka widzi olbrzymi potencjał podcastów w działaniach PR, lecz jego zdaniem branża go nie wykorzystuje. „Branża ma genetyczne ustawienie na komunikaty prasowe i niestety trudno się z tego wyrwać” – przyznaje. I kontynuuje: „Szczerze jestem zdziwiony, że nikt, powtarzam NIKT, nie zadzwonił do mnie z propozycją rozmowy w ramach podcastu. To zawsze ja inicjuję moje rozmowy i, co ciekawe, z reguły tylko ja promuję ten materiał. Nie znajdziecie linku do nagrania na profilu firmy – a szkoda” - mówi. „Wyjątkiem są zapaleńcy z projektu telefonu bez internetu Mudita Pure. Nieważne, że napisał o nich The Sun. Link do podcastu też chętnie udostępniali, ponieważ w naszej długiej rozmowie poruszyliśmy dużo ciekawych i ważnych dla nich kwestii podanych w bardzo przyjazny i prosty sposób” – dopowiada.

Gruszka przyznaje, że w pewnym stopniu rozumie małe zainteresowanie ze strony agencji. „Zasięgi nie są imponujące. To zdecydowanie narzędzie jakościowe. Do tego ten Gruszka pewnie będzie chciał kasę, bo dziś wszyscy chcą kasę...” – mówi. Zwraca też uwagę, że problemem może być wybór odpowiedniej osoby do rozmowy. „Kto poradzi sobie przez 30 minut w czasach sterylnego przekazu, gdzie każde słowo musi mieć trzy akcepty?” – zastanawia się. Patrzy jednak w przyszłość z optymizmem i jest przekonany, że zainteresowanie PR-owców tym kanałem wzrośnie. „Naprawdę warto, trzeba tylko posłuchać” – podsumowuje.

Konrad Domański jest zdania, że wraz z rozwojem branży PR sięga ona po nowe formy komunikacji. „Podcasty to szansa na budowę własnego kanału, w którym można liczyć na zaangażowanych odbiorców” – wskazuje. „Zdecydowanie jednak jest to dobre miejsce, by opowiadać o zagadnieniach powiązanych z komunikacją. Nadal jednak w skali nie tylko Polski, ale i świata takich projektów powiązanych z PR-em jest stosunkowo niewiele” – przyznaje dalej ekspert z Lighthouse.

Domański zwraca uwagę, że by skutecznie realizować podcasty w PR-ze, należy pamiętać, że to nadal stosunkowo nowa forma i jeśli chce się to zaoferować klientowi, warto dobrze się do tego przygotować. Dodaje także, że opowiedzieć o czymś bez obrazu jest często dużo trudniej niż w sytuacji, gdy można pokazać to, o czym się mówi. „Tak szybko, jak rosnąć będzie popularność podcastów, zwiększy się też zainteresowanie ze strony firm, by inwestować nie tylko w twórców wideo, ale również w podcasterów” – wskazuje.

Również Marta Niemira jest zdania, że potencjał podcastów w public relations jest olbrzymi. „Analizuję na bieżąco realizowane przez nas kampanie, zarówno wizerunkowe, jak i sprzedażowe, i porównuję je do rezultatów, które osiągały kampanie realizowane przeze mnie niegdyś w innych mediach. Za każdym razem jestem zaskoczona tym, ile marce może dać dobrze zaplanowana współpraca z twórcą podcastów” – podkreśla. Zwraca uwagę, że widać efekty zarówno sprzedażowe, jak i dotyczące przekierowania ruchu. Radzi też, że najłatwiej mierzyć je przez udostępnienie twórcy specjalnego kodu rabatowego dla słuchaczy. „Dzięki temu klient widzi rezultaty natychmiast, a my jako agencja zyskujemy kolejny twardy dowód na skuteczność naszych działań” – wyjaśnia.

Karol Stryja uważa, że w kontekście aktywności związanej z komunikacją marek najskuteczniejsze jest tworzenie audycji w ramach modelu „podcast as a service” – co oznacza realizację podcastów specjalnie dla danej marki, która w całkowicie kontrolowany przez siebie sposób tworzy odcinki. „Bank może tworzyć swoją własną audycję, w której analitycy i eksperci domu maklerskiego będą dyskutowali na temat np. strategii inwestycyjnych” – podaje przykład. Takim sposobem – wyjaśnia dalej – firma naturalnie pozycjonuje się jako ekspert w określonej dziedzinie, jednocześnie z pożytkiem trafiając do tysięcy obecnych i potencjalnych klientów. „Analogicznie np. marka obuwia sportowego może tworzyć audycję poświęconą bieganiu, do której zapraszać będzie ekspertów w dziedzinie np. dietetyki, wydolności lub profesjonalnych maratończyków” – podpowiada.

Marta Niemira radzi także, by współpracując z podcasterem, pozwolić mu działać po swojemu. „W tym medium klient musi usunąć się w cień, udostępniając twórcy wyłącznie informacje produktowe i kontekst, w którym chce, by jego marka się pojawiła, ale kreacja i egzekucja musi zostać przeprowadzona zgodnie z wyczuciem samego twórcy” – podkreśla. Tłumaczy dalej, że tylko w takiej sytuacji przekaz będzie autentyczny.

Jak zacząć z podcastami?

Mimo wielu zalet podcastów, Michał Kasprzyk radzi, by najpierw przede wszystkim zastanowić nad tym, czy ta forma komunikacji jest w ogóle potrzebna danej marce i czy jest odpowiednim kanałem marketingowym. „Nie każdy musi mieć podcast, a biorąc pod uwagę, że jest teraz moda na nie, to powstaje dużo kanałów, które nie przeżyją siedmiu odcinków (magicznej granicy w podcastingu)” – przyznaje. Ekspert podkreśla, że na początku warto przeanalizować podstawy: do kogo chce się trafić, jaki ma się cel i o czym chce się mówić. Później trzeba zdecydować o formacie – kontynuuje. Dopowiada, że później ma się sporą dowolność: można np. wyprodukować cały sezon z wyprzedzeniem albo nagrywać odcinek co jakiś czas. „Najważniejsze to opracować podstawy, być konsekwentnym i pamiętać, że budowanie społeczności wokół swojego podcastu może trochę potrwać” – zaznacza Kasprzyk.

Marta Niemira również podkreśla, jak ważne jest dobre przygotowanie do przygody z podcastem. Zwraca uwagę, że jest to bardzo wymagające dla twórców medium. „Wymaga charyzmy, pewności siebie, ciekawości świata i naturalnych predyspozycji do storytellingu. W podcaście nie ma miejsca na przynudzanie, ma się do dyspozycji niemal wyłącznie swój głos i swoje historie, umiejętności prowadzenia rozmowy, poczucie humoru, łatwość zainteresowania słuchacza tym, co ma się do powiedzenia” – wyjaśnia ekspertka. Mimo rosnącej popularności tego medium Niemira wskazuje, że wciąż jeszcze brakuje liderów w bardzo wielu niezagospodarowanych kategoriach – np. w parentingu.

„Podcasty są teraz tam, gdzie YouTube był kilka lat temu – jeszcze w niszy, ale każdy z twórców, który zacznie teraz, ma ciekawe rzeczy do przekazania i utrzyma wysoki poziom, może z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że w trakcie najbliższych kilku lat znajdzie się w czołówce tego medium, jak dziś youtuberzy pokroju Gimpera czy Red Lipstick Monster” – przewiduje Niemira.

Konrad Domański tym, którzy dopiero chcieliby rozpocząć swoją przygodę z podcastingiem, niezależnie od tego, czego miałby dotyczyć podcast, radzi, by nie bać się tej formy kontaktu ze słuchaczem i nie zakładać z góry, że projekt może się nie powieść. „Nie chcę wieścić śmierci radia i telewizji, ale jestem głęboko przekonany, że nadejdzie moment, w którym internet kompletnie zdominuje tradycyjne kanały, co zresztą w wielu przypadkach dzieje się na naszych oczach” – przyznaje.

Zdaniem Marty Niemiry warto też podkreślić, że to nie sprzęt i jego cena decyduje, czy dana osoba będzie słuchana. Ważniejsza jest treść. „Jeśli ma do powiedzenia rzeczy, które docenią słuchacze, może nagrywać nawet w łóżku, do mikrofonu w telefonie” – podsumowuje ekspertka.

Małgorzata Baran

* Monitoring IMM prasy, internetu i mediów społecznościowych w okresie 1.01.2018-15.12.2019.

X

Zamów newsletter

 

Akceptuję regulamin