Antyukraińska narracja w social mediach wciąż na wysokim poziomie. Raport Demagoga i IMM

Zjawisko antyukraińskiej narracji w mediach społecznościowych wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie – potwierdzają analitycy Instytutu Monitorowania Mediów (IMM) i Stowarzyszenia Demagog. W grudniu 2022 roku internauci negatywnie odnosili się do Ukrainy i Ukraińców blisko 50 tys. razy. Autorzy antyukraińskich treści notujący najwyższe zasięgi to w większości te same profile i osoby, które zostały zidentyfikowane w publikacji za listopad. Oficjalne konta Konfederacji na Twitterze i Ruchu Narodowego na Facebooku stale są obecne w raportach.  

Najnowsza analiza #IMMxDemagog pokazuje, że w okresie od 1 do 31 grudnia 2022 roku w mediach społecznościowych pojawiło się 48,8 tys. propagandowych wpisów na temat Ukrainy i Ukraińców. Jest to spadek o 33 proc. w porównaniu do listopada, w którym zmonitorowano ponad 73 tys. pejoratywnych treści, często prowadzących do dezinformacji. Najwięcej, bo 2,4 tys. postów, w tym komentarzy, pojawiło się 6 grudnia 2022 w kontekście napadu na bank w Przemyślu, którego dokonała 25-letnia kobieta o podwójnym obywatelstwie rosyjsko-ukraińskim. Liczba potencjalnych kontaktów z publikacjami o antyukraińskim zabarwieniu wyniosła wówczas 18,4 mln. Zasięg ten spadł o 46 proc. względem poprzedniej analizy. IMM, wykorzystując swoje narzędzie do mierzenia komunikacji w mediach, zbadał także wartość ekwiwalentu reklamowego opublikowanych komunikatów, czyli szacunkowy koszt, jaki należałoby pokryć, gdyby antyukraińskie przekazy były zorganizowaną kampanią reklamową. W grudniu wyniósłby on 17 mln zł.

Czytaj więcej: Raport za listopad. Dezinformacja na temat Ukrainy przybiera na sile

„Największy spadek antyukraińskich treści w porównaniu do poprzedniego okresu odnotowano na Facebooku oraz Twitterze. Każde z tych mediów jest społecznościowe, a więc jednocześnie niestety trochę »hejtogenne« – to szczególnie jest widoczne, gdy wydarzy się w kraju coś, o czym piszą wszystkie media. W listopadzie takim wydarzeniem z pewnością był wybuch w Przewodowie. W naszej ocenie w grudniu nie zdarzyło się nic, co miało podobną siłę rażenia, aby przebić się w postaci wzmożonego ruchu w social mediach” – tłumaczy Sylwia Dobkowska, kierowniczka działu PR i marketingu w IMM.

Na Twitterze i Facebooku antyukraińską propagandę powielają wciąż ci sami autorzy

Drugi raport IMM i Demagoga ponownie zawiera zestawienie dziesięciu najbardziej zasięgowych kont na Twitterze oraz Facebooku, które w grudniu 2022 negatywnie pisały o Ukrainie i Ukraińcach. Aż 7 na 10 kont, które w listopadzie publikowały negatywne treści, w grudniu ponownie znalazły w rankingu. Na Twitterze najwyższe zasięgi osiągnęły przekazy publikowane przez @MBalawelder, który pisał m.in. o istnieniu rozkazów, których celem jest „robienie ukropolu” kosztem terenów Polski. „Ukropol” to słowo wykorzystywane przez antyukraińską propagandę na określenie domniemanej zależności Polski od Ukrainy.

Z kolei wśród najpopularniejszych antyukraińskich treści na Facebooku znalazły się wpisy na profilu Ruchu Narodowego. Wynika z nich, że przez zaangażowanie w wojnę w Ukrainie Polska jest odbierana jako potencjalne ognisko zapalne i kraj, dla którego ważniejszy jest socal Ukraińców niż przyszłość Polaków. Podobnie jak w listopadzie, w rankingu najbardziej antyukraińskich kont na Facebooku znalazł się oficjalny profil Konfederacji (@KonfederacjaKoronyPolskiej). Tym razem posty o pejoratywnym charakterze wobec społeczności ukraińskiej zostały opublikowane przez posła Krystiana Kamińskiego, członka sejmowej komisji spraw zagranicznych.

„Niestety wśród profili szerzących najbardziej zasięgowe treści antyukraińskie nadal pojawiają się partie polityczne i polscy posłowie. Fakt ten może niepokoić, ponieważ to politycy w dużej mierze kształtują nastroje społeczne i mają znaczący wpływ na swoich wyborców. Dlatego dużą częścią naszej pracy fact-checkingowej nadal jest weryfikacja słów polityków, którzy często mijają się z prawdą” – dodaje Marcel Kiełtyka, członek zarządu Stowarzyszenia Demagog.

To drugi z cyklu sześciu comiesięcznych raportów na temat antyukraińskiej propagandy w polskojęzycznych mediach społecznościowych, opracowanych wspólnie przez Stowarzyszenie Demagog i IMM.

Ze szczegółową analizą z grudnia można zapoznać się na stronie Demagoga.

Raport o tym, kto i gdzie powielał antyukraińską narrację w listopadzie, dostępny jest pod linkiem.