Rzeczniczka Praw Dziecka rozpoczyna ogólnopolską kampanię społeczną „Głos dziecka w roli głównej”, której celem jest wzmacnianie podmiotowości dzieci i pokazanie, że mają prawo być zawsze wysłuchane. Akcja, która ruszyła 21 grudnia 2025 roku, ma walczyć z funkcjonującą nadal postawą „Dzieci i ryby głosu nie mają”, dającą przyzwolenie na ignorowanie dziecięcych opinii, emocji i potrzeb.
Skala problemu marginalizowania dzieci znajduje odzwierciedlenie w postawach dorosłych Polaków – podkreślają organizatorzy akcji. Z badania zrealizowanego na zlecenie Biura RPD wynika, że 44 proc. badanych uważa, że dzieci zbyt rzadko mają możliwość wyrażania swojego zdania. Jednocześnie 28 proc. respondentów uważa, że głos dorosłego powinien być ważniejszy niż głos dziecka, a jedynie 4 proc. ankietowanych twierdzi, że to zdanie dziecka powinno mieć pierwszeństwo.
„Te postawy przekładają się na codzienność: przerywanie dzieciom, bagatelizowanie ich emocji, odkładanie rozmowy »na później« czy traktowanie dziecięcej perspektywy jako mniej wiarygodnej. Skutek bywa prosty i bolesny – dzieci przestają mówić, wycofują się, tracą zaufanie do dorosłych i poczucie że są bezpieczne i ważne” – czytamy w komunikacie.
Właśnie dlatego Rzeczniczka Praw Dziecka rozpoczyna kampanię, która przypomina, że dzieci mają głos. „Wsłuchanie się w głos dziecka jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej odpowiedzialnych gestów, jakich może dokonać dorosły. To zaproszenie do relacji opartej na bliskości, zaufaniu i szacunku. Jako Rzeczniczka Praw Dziecka każdego dnia słyszę, jak ogromną potrzebą dzieci jest bycie autentycznie wysłuchanymi. Nie »przy okazji«, nie w pośpiechu, nie z góry przyjętą odpowiedzią – ale z uważnością, która mówi: widzę Cię, słyszę Cię, Twoje zdanie jest dla mnie ważne. Dlatego rozpoczynamy kampanię »Głos dziecka w roli głównej« – by przypomnieć, że to wielkie wyróżnienie i zaszczyt, gdy dziecko chce podzielić się z nami swoimi emocjami, potrzebami” – mówi Monika Horna-Cieślak, Rzeczniczka Praw Dziecka.
„Pokazanie, że my, młodzi ludzie, mamy głos, który naprawdę się liczy, to jedna z najważniejszych rzeczy, jakie mogą nam dać dorośli. Gdy otrzymujemy przestrzeń do wyrażania swoich pomysłów, jesteśmy wysłuchani, a nasze propozycje są realnie wdrażane, czujemy, że mamy wpływ na otaczający nas świat. To buduje pewność siebie i poczucie sprawczości – bo nasze zdanie naprawdę może wiele zmienić” – komentuje Franciszek Papciak, 16-letni przedstawiciel inicjatywy Pokolenie Zmiany.
Symbol, który mówi więcej niż słowa
Głównym elementem kampanii jest spot wideo oparty na metaforze powiedzenia „dzieci i ryby głosu nie mają”. Jego bohaterką jest dziewczynka, która – dosłownie i symbolicznie – staje się „złotą rybką”: obecną i widoczną, ale niesłyszaną. W codziennym pośpiechu dorosłych jej próby zabrania głosu i wyrażenia swoich potrzeb giną w hałasie poranka, rozmów i spraw uznanych za ważniejsze. Dopiero szkolne przedstawienie staje się momentem przełomu, w którym dziecko po raz pierwszy mówi głośno o swojej potrzebie bycia wysłuchaną.
W niespełna dobę od publikacji spot kampanii osiągnął ponad 500 tys. wyświetleń na YouTubie i ponad 250 tys. wyświetleń na Facebooku.
Dopełnieniem spotu są krótkie filmy edukacyjne publikowane w mediach społecznościowych, w których występują dzieci znane z kampanijnego wideo. Odpowiadają one na pytania dotyczące bycia słuchanymi i rozumianymi, a ich wypowiedziom towarzyszy komentarz ekspercki, pokazujący dorosłym, jak w praktyce budować uważny dialog z dzieckiem.
Integralną częścią kampanii są również materiały edukacyjne skierowane do dorosłych. Mają one na celu wspieranie uważnego słuchania dzieci oraz budowania relacji opartych na uważności, szacunku i dialogu. Materiały przygotowała Małgorzata Musiał, pedagożka, autorka bloga Dobra Relacja. Wszystkie materiały edukacyjne dostępne są na stronie: glosdziecka.brpd.gov.pl.
W kampanię zaangażowali się przedstawiciele świata kultury, mediów i edukacji. Wśród nich są: Anna Dereszowska – aktorka i mama, od lat wspierająca inicjatywy budujące podmiotowość dzieci i kulturę dialogu w rodzinie; Marek Kamiński wraz z synem Kayem – polarnik i podróżnik, zaangażowany w działania wzmacniające sprawczość młodych ludzi; Tomasz Bilicki – pedagog, psychoterapeuta i interwent kryzysowy pracujący z młodzieżą; Małgorzata Musiał – pedagożka, specjalistka w komunikacji opartej na empatii; Kasia Węsierska – dziennikarka radiowa i telewizyjna; Oczekując.pl – Marysia i Kuba, twórcy rodzinnego bloga.
Kampania „Głos dziecka w roli głównej” obejmuje emisję spotów wideo i radiowych, a także szerokie działania w mediach społecznościowych, w tym na platformie YouTube. Jej elementem jest również specjalna strona internetowa glosdziecka.brpd.gov.pl, na której dostępne są materiały kampanii oraz treści edukacyjne skierowane do dorosłych.
Za pomysł, koncepcję i realizację kampanii odpowiada APLAN MEDIA: Maksym Kilańczyk, Joanna Maksymiuk-Lipszyc. Opracowanie graficzne: Ewa Trzewikowska, Marta Kopaczewska, Zuzanna Zembrzuska. Kierownictwo projektu: Renata Opala, Kamila Łuczyńska. Opieka merytoryczna: Małgorzata Musiał.
Autorami scenariusza spotu są: Maksym Kilańczyk, Maciej Bartosz Kruk, Joanna Maksymiuk-Lipszyc. Reżyseria: Maciej Bartosz Kruk. Produkcja: Patrycja Korol (Na planie jestem!).
Producent wykonawczy: Michał Łagoda. Zdjęcia: Aleksy Kubiak. Gaffer: Stanisław Nolywajka. Postprodukcja i montaż: Aleksy Kubiak, Marcin Sołtysik. Oprawa muzyczna: Bloom – Daniel Catalá – Artlist, Grzegorz Łojowski. Scenografia: Barbara Figaj. Kostiumy: Katarzyna Cygańska, przy wsparciu Sary Bartoszewskiej. Charakterystyczne nakrycie głowy złotej rybki powstało w pracowni Kapeluszowo – Kamila Fyda-Sikorska.
Obsada: Nela Maćkowiak (złota rybka), Agnieszka Goździewicz (mama), Maciej Kukiałka (tata), Dorota Wierzbicka-Matarrelli (nauczycielka) oraz mali aktorzy: Jan Kucner (rybak), Oliwia Kaczmarek, Ignacy Gościński, Mirosław Trubowicz, Łucja Urszyc, Julia Szuster, Franciszek Kulas. W realizacji scen zbiorowych udział wzięli statyści z agencji aktorskiej „Zgrani”. (mb)
