Czy można zmienić i wykorzystać zmieniony utwór?

Zdarza się, że zamawiając utwór, np. logo, grafikę czy też krótki tekst, chcielibyśmy mieć możliwość wprowadzenia w nim zmian, tak aby lepiej spełnił swoją rolę w ramach naszych kampanii. Czy jest to dopuszczalne? Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej „prawo autorskie”) reguluje zarówno kwestię możliwości wprowadzania zmian do utworów, jak i rozpowszechniania utworów zmienionych.

Czy można wprowadzać dowolne zmiany do utworów?

W zakresie samego wprowadzenia zmian twórcy chronieni są przepisami dotyczącymi tzw. autorskich praw osobistych. Jednym z takich praw jest tzw. prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania. Korzystając z tego uprawnienia twórca może sprzeciwić się wprowadzeniu zmian do utworu, chyba że zmiany takie spowodowane były oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy się im sprzeciwić. Warto również pamiętać, że powyższe uprawnienia służą twórcy, nawet w przypadku gdy nabywamy od niego całość autorskich praw majątkowych do utworu.

Czy można rozpowszechniać opracowania utworów?

Za opracowanie uznaje się w prawie autorskim utwór, który powstał wskutek zaczerpnięcia istotnej części utworu, na którym bazował (zwanego „utworem pierwotnym”). Jako przykłady opracowań ustawodawca wymienia m.in. tłumaczenie, przeróbkę oraz adaptację utworu.

Zgodnie z prawem autorskim, aby wykorzystać (np. wydać, opublikować, rozpowszechnić w Internecie) opracowanie cudzego utworu niezbędne jest uzyskanie zezwolenia jego twórcy. Zezwolenie to najbezpieczniej jest uzyskać w formie pisemnej umowy. Co więcej, zapis zezwalający na stworzenie i wykorzystanie w określony sposób opracowania zamawianego utworu można zawrzeć już w umowie o stworzenie i przeniesienie praw tego utworu i w ten sposób zabezpieczyć sobie możliwość podjęcia takich działań w przyszłości.

Omówienie tematyki zarysowanej w niniejszym tekście będzie stanowić część szkolenia pt. „Prawo autorskie w PR”, organizowanego przez PRoto.pl i Kancelarię Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy, już 27 stycznia w Warszawie. Zapraszamy!

Wiktor Rainka