Polacy wracają do czytania. Na popularności zyskują książki w formatach cyfrowych

43 proc. respondentów w 2023 roku zadeklarowało przeczytanie co najmniej jednej książki w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie – wynika z raportu Biblioteki Narodowej „Stan czytelnictwa w Polsce w 2023”. Jest to wzrost o 9 pkt proc. w porównaniu z dwoma poprzednimi latami. 

Zwiększył się także odsetek odwiedzających biblioteki aktywnych zawodowo mężczyzn w wieku 25-39 lat. Biblioteka Narodowa podkreśla, że wpływ na tę zmianę miał wpisany w Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa wymóg otwarcia bibliotek publicznych w co najmniej połowę sobót w ciągu roku, który poszerzył dostępność bibliotek dla osób aktywnych zawodowo. 

Wśród najpopularniejszych sposobów zaopatrywania się w książki w 2023 roku znalazły się m.in. osobisty zakup (48 proc.), pożyczenie od rodziny lub znajomych (29 proc.), a także otrzymanie ich w prezencie (29 proc.).

W 2023 roku po raz pierwszy uwzględniono dodatkowe sposoby pozyskiwania informacji o książkach, takie jak multimedialne podcasty, vlogi, krótkie filmy, wpisy influencerów rekomendujące książki czy czytanie o nich w serwisach społecznościowych, w tym na TikToku, YouTubie lub Instagramie. Badanie odnotowało grupę 7 proc. czytelników, którzy korzystają z tego typu źródła opinii o książkach. 

Najchętniej czytanymi typami książek w 2023 roku były literatura kryminalna, sensacyjna, thriller (28 proc.), literatura obyczajowa, romanse, powieści erotyczne (22 proc.) oraz non-fiction, biografie, publicystyka, historia XX wieku (17 proc.).

Mimo że w żadnej grupie lektura książek nie jest powszechną praktyką, to najczęściej czytają osoby uczące się i studiujące (68 proc.). Odsetek czytelników co najmniej siedmiu książek jest w tej grupie prawie dwukrotnie wyższy niż w całej populacji (15 proc.). Duże znaczenie w tym przypadku ma obowiązek lekturowy wynikający z nauki w szkole lub na uczelni. Uczniowie i studenci czytają jednak nie tylko dlatego, że się tego od nich wymaga – 50 proc. osób uczących się lub studiujących deklaruje, że lubi albo bardzo lubi czytać książki. Odwrotny stosunek do tej czynności ma 29 proc. osób z tej grupy. 

Najczęściej czytelnikami książek są osoby najmłodsze (15-18 lat). Nie oznacza to jednak, że osoby z tej grupy wiekowej czytają najwięcej. Od dawna odnotowuje się zależność polegającą na tym, że wraz z zakończeniem pobierana nauki prawdopodobieństwo sięgnięcia po książkę wyraźnie maleje. Z badania wynika również, że wśród osób, które przyznały, że w ciągu minionego roku nie czytały żadnej książki, aż 60 proc. stanowią te, które twierdzą, że dawniej czytały, ale tylko w szkole lub na studiach. 

Coraz częstsze wśród czytelników staje się korzystanie z książek w formatach cyfrowych, czyli takich, które znajdują się na ekranach komputerów stacjonarnych, laptopów, tabletów, smartfonów czy czytników. Tego typu formatu używa aż 85 proc. co najmniej 15-letnich Polek i Polaków. 

Książki w formatach cyfrowych nadal nie są jednak tak popularne jak drukowane. Lekturę co najmniej jednego tytułu na ekranie urządzenia elektronicznego w 2023 roku zadeklarowało zaledwie 7 proc. czytelników. (ao)

O badaniu: Biblioteka Narodowa prowadzi systematyczne badania czytelnictwa książek już od przeszło trzech dekad. Raport, który oddajemy w ręce naszych Czytelniczek i Czytelników, powstał na podstawie sondażu przeprowadzonego jesienią 2023 roku. Tak jak w poprzednich latach został on zrealizowany metodą CAPI (Computer Assisted Personal Interview) na ogólnopolskiej próbie reprezentatywnej Polek i Polaków w wieku co najmniej 15 lat. Próba ta liczyła 2012 osób i została skonstruowana ad hoc, tzn. na użytek tego konkretnie sondażu