Stora Enso – Elba Squat

Tytuł:
Stora Enso – Elba Squat

Autor:
On Board PR Ecco Network Dla Stora Enso

Sytuacja wyjściowa
Stora Enso jest jednym z największych producentów materiałów papierniczych na świecie, również w Polsce jest liderem w swojej branży. Wielkość operacji w Polsce potwierdza fakt, że realizowana właśnie inwestycja technologiczna jest drugą po IKEI największą zagraniczną inwestycją w naszym kraju. Posiadając skandynawskie korzenie, firma zawsze stawiała duży nacisk na politykę społecznej odpowiedzialności. Na terenie całej Polski stworzyła własną sieć skupu makulatury, od wielu lat bezpłatnie wykonuje tysiące skarbonek dla Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Na świecie firma nie eksploatuje naturalnych lasów, lecz sadzi własne, specjalnie dedykowane do produkcji papieru.

Ponad 9 lat temu firma postanowiła przenieść jeden z punktów skupu makulatury, znajdujący się w centrum Warszawy w inne miejsce. Niedługo później na terenie opuszczonego skupu zamieszkali squatersi. Kiedy kilka lat później firma chciała przeznaczyć miejsce na magazyny spotkała się ze zdecydowanym oporem dzikich lokatorów i odstąpiła od swoich planów. Mimo iż firma nie korzystała z nieruchomości co roku płaciła podatek w wysokości ponad 300 tys. zł. Do czasu…

Prace nad projektem agencja On Board rozpoczęła w momencie kiedy Stora Enso próbowała dochodzić swoich praw i wynająć teren firmie trzeciej – skupowi metali. Pracownicy nowego najemcy wraz z ochroniarzami weszli na teren nieruchomości, nazywanego już oficjalnie Squat Elba. W ciągu kilku godzin „na ratunek” Elbie przybyły setki sympatyków z całej Warszawy. Zablokowali oni działania nowego najemcy oraz zabarykadowali się na terenie nieruchomości. W związku z eskalacją konfliktu, Policja ściągnęła na miejsce wozy bojowe i jednostki specjalne uzbrojone w hełmy, tarcze i ochroniarze. Rannych zostało kilku policjantów i protestujących, kilka osób zostało aresztowanych. Media w swoich relacjach jednogłośnie popierały squatersów podkreślając ich rolę w tworzeniu kultury niezależnej i ganiły firmę Stora Enso. W Sejmie zgłoszona została interpelacja, negująca prawo własności Stora Enso do terenu. Watro również podkreślić, że w momencie rozpoczęcia działań przez agencję, firmie Stora Enso brakowało możliwości komunikacji. Wyczerpała ona znane narzędzia komunikacji. Dodatkowo dużym utrudnieniem był fakt że media i opinia publiczna stawała po stronie squatersów, którzy tak naprawdę bezprawnie zamieszkiwali teren należący do Story Enso.

Grupa docelowa

Grupę docelową można podzielić na trzy części. Pierwsza to decydenci – władze samorządowe i lokalne, to do nich należało zadanie zapewnienia squatersom miejsca dla prowadzenia działalności kulturalnej. Druga – media oraz środowiska opiniotwórcze, ważne było aby media znały cały obraz sytuacji, a nie tylko relacje jednej strony, dzięki czemu mogli przekazywać w pełni rzetelną i prawdziwą informacje. Trzecia – squatersi, którzy nie chcieli się wyprowadzić z zajmowanej nieruchomości na której nie mieli prawa przebywać. 

Planowanie i strategia komunikacyjna / zakładane efekty
Strategia komunikacyjna zakładała doprowadzenie do swobodnego rozporządzania nieruchomością przez Stora Enso przy jednoczesnej ochronie wizerunku firmy.

Rekomendacje agencji On Board oparte zostały na czterech filarach:
• Wskazanie, że adresatem dialogu dotyczącego roli kultury alternatywnej
w mieście powinny być władze Warszawy nie zaś prywatna spółka.
• Ograniczenie się do argumentów z obszaru prawa budowlanego
i bezpieczeństwa jako kluczowych powodów dla których Stora Enso dąży do przejęcia kontroli nad terenem.
• Pozyskania męża zaufania w postaci radnego Krystiana Legierskiego,
w obecności którego toczyły się rozmowy ze squatersami.
• Transparentność dla mediów.

Realizacja
W celu realizacji przyjętych założeń, Stora Enso poinformowała squatersów o decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który przeprowadził ekspertyzę nieruchomości i uznał, że budynek stanowi zagrożenie dla przebywających na jego terenie osób. Przedstawiciele On Board udali się na teren nieruchomości, gdzie spotkali się ze squatersami, poinformowali ich o decyzji PINB i zgodnie z decyzją Inspektora wezwali do opuszczenia budynków. Zakładając jednocześnie, że próba ta będzie nieskuteczna, agencja zaaranżowała w następnych dniach spotkanie ze squatersami w obecności Radnego Legierskiego. W kolejnych dniach squatersi zajęli kolejny budynek w centrum Warszawy, tym razem należący do miasta.

Przed ponownym spotkaniem ze squatersami, Agencja zaaranżowała udział w spotkaniu sztabu kryzysowego warszawskiego Ratusza. Na spotkaniu obecni byli Wojewoda Mazowiecki, Prezydent m.st. Warszawy, dyrektor Biura Dialogu Społecznego, Komendant Główny Straży Miejskiej, Komendant Główny Komendy Stołecznej Policji, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego oraz On Board w imieniu Stora Enso. Podczas spotkania Agencja podkreśliła, że Stora Enso będzie konsekwentnie dążyła do egzekwowania prawa, w tym decyzji PINB a co za tym idzie, squatersi mogą być coraz bardziej zdeterminowani do coraz bardziej radykalnych działań. Agencja zaapelowała do Miasta aby przystąpiło do rozmów ze squatersami w zakresie wyznaczenia przestrzeni dla kultury niezależnej w mieście, gdyż Stora Enso jako podmiot komercyjny nie będzie podejmowała dialogu w tej sprawie. Władze Warszawy zadeklarowały nawiązanie dialogu co uczyniły, zapraszając w kolejnych dniach squatersów do rozmów.

Podczas spotkania w biurze Radnego Legierskiego, Agencja ponowiła apel skierowany do squatersów o opuszczenie nieruchomości. Poinformowała przy tym, iż egzekucja decyzji Inspektora Budowlanego jest nieuchronna. Doprowadzi do niej jeśli nie Stora Enso to wykonawca zastępczy w asyście Policji. Agencja poinformowała przy tym, że przewidywany prawem czas do podjęcia działań przez wykonawcę zastępczego wynosi około miesiąca. Agencja złożyła również deklarację zapewnienia squatersom sprzętu potrzebnego do przeprowadzki (samochody, ekipa). W obliczu takich faktów delegacja squatersów zadeklarowała iż wyprowadzą się w ciągu miesiąca.

Po spotkaniu Agencja wysłała komunikat do mediów informując o osiągnięciu porozumienia ws. squatu Elba. Gwarantem wykonalności porozumienia został radny Krystian Legierski. Komunikat ten był jednym z wielu wydanych przez On Board komunikatów i oświadczeń skierowanych do mediów i decydentów. Zgodnie z przyjętą zasadą transparentności o każdym planowanym działaniu On Board informował dziennikarzy i organizacje pozarządowe z wyprzedzeniem. Dzięki takiemu podejściu przełamany został stereotyp korporacji, która pragnie wszystko załatwić po cichu, „poza kamerami”.

Realizacja założonych celów projektu, w tym informacje o budżecie
i efektywności kosztowej
Pod koniec projektu, wszystkie media (z wyjątkiem Przeglądu) w tym także Gazeta
i TVN zmieniły swoją optykę względem konfliktu, wykazując iż działania squatersów są kontrowersyjne, a prywatna firma ma prawo do swojej własności. Po dwóch miesiącach Stora Enso objęła w posiadanie nieruchomość, którą uprzątnęła i sprzedała. Squatrersi otrzymali zaś od miasta do zagospodarowania jedną z nieruchomości miejskich. W ciągu zaledwie dwóch pierwszych tygodni w prasie, radiu i telewizji ukazało się około 230 publikacji.