W sierpniu 2025 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikował specjalny poradnik, w którym ostrzegł przed „potwornymi trendami” i wskazał, jak nie wpadać w pułapki marketingowe.
Organ jako przykład szkodliwych praktyk przywołał m.in. szał na pluszaki, figurki i gadżety, które wciągają konsumentów i nakręcają sprzedaż. Warto zwrócić na to uwagę w kontekście rosnącej nadal popularności maskotek Labubu – trendu, który zawładnął nie tylko platformami społecznościowymi, lecz także światem mody.
Czytaj więcej: Czy rzeczywiście „świat oszalał na punkcie Labubu”? Sprawdzamy
W poradniku „Ty też masz wpływ!” przedstawiono sposoby, które często są wykorzystywane, aby zachęcić konsumentów do zakupu danego produktu, w tym regułę wzajemności, regułę niedostępności, regułę autorytetów i ekspertów, regułę konsekwencji, regułę sympatii i podobieństwa oraz regułę społecznego dowodu słuszności. Każdy z mechanizmów został wyjaśniony i wzbogacony o niezbędne do zrozumienia jego działania szczegóły.
Reguła wzajemności ma wzbudzić w konsumentach potrzebę odwdzięczenia się za podarowany prezent. Darmowe próbki, okazjonalne vouchery czy ostępy do e-treści, zaproszenia na wydarzenia, specjalne pokazy czy testy produktów, a także porady, inspiracje czy konkursy sprawiają, że wiele osób jest bardziej skłonnych do zakupienia produktu lub wystawienia pozytywnej oceny.
Reguła niedostępności w skrócie odnosi się do stwierdzenia: „Im czegoś mniej, tym bardziej chcesz”. Limitowane edycje, ograniczone oferty czy ekskluzywność są dla konsumentów atrakcyjne. Okazje zakupowe wydają się bowiem cenniejsze, gdy są mniej dostępne.
Marki do działań marketingowych często wykorzystują regułę autorytetów i ekspertów. Konsumenci ufają ludziom, których podziwiają. Dlatego dodanie odpowiednich tytułów i specjalizacji oraz symboli, takich jak luksusowe rzeczy czy fartuchy medyczne, może sprawić, że użytkownicy będą bardziej skłonni do zakupu. Mechanizm ten podobnie działa w przypadku poleceń popularnych w obecnych czasach influencerów.
Jak podaje UOKiK, zaangażowanie konsumentów jest jedną z największych pułapek. Zgodnie z regułą konsekwencji, zachęty do interakcji, kuszące ceny na start, które mają za zadanie wciągnąć w wir zakupowy, a także nagrody za lojalność, w tym specjalne rabaty, to sposoby na łatwiejsze namówienie klienta do zakupu.
Konsumenci lubią ludzi podobnych do siebie – im bardziej, tym większym zaufaniem mogą ich obdarzać i łatwiej się z nimi zgadzać. Reguła sympatii i podobieństwa to kolejny mechanizm wykorzystywany przez marki do osiągnięcia swoich celów.
Reguła społecznego dowodu słuszności polega natomiast na wzbudzeniu potrzeby posiadania danej rzeczy przez pokazanie, jak wiele osób już posiada ten produkt. „Jeśli wiele osób coś kupuje, to coś w tym musi być… Firmy chętnie dzielą się z tobą liczbami, bo to sposób na podbijanie sprzedaży” – informuje UOKiK.
Jak radzi urząd, zanim podąży się za trendem należy przemyśleć, czy naprawdę jest to potrzebne, obliczyć ryzyko utraty danych, pieniędzy lub czasu, a także sprawdzić, co, od kogo i na jakich zasadach się kupuje.
Pełny poradnik można znaleźć na stronie. (ao)
