Być PR-owcem… O perspektywach pracy i płacy w tym zawodzie.

Spis treści:
PRACA w PR
Predyspozycje zawodowe
Stanowiska
Zatrudnienie
Zawód przyszłości?
PŁACA w PR

O public relations jest coraz głośniej. PR-owca chce mieć prawie każdy: artyści i politycy łaknący dobrego publicity, wielkie koncerny, które chcą umocnić swoją pozycję, a także małe firmy, które walczą o to, aby zaistnieć na rynku. Jest popyt, jest podaż. Prywatne uczelnie wykorzystują trend i zachęcają do zgłębiania wiedzy o public relations. Nie wszyscy jednak mogą być super-specami od wizerunku. Jak w każdym zawodzie, i tutaj obowiązuje zasada: masz do tego smykałkę i świetnie sobie poradzisz, albo po prostu się nie nadajesz. Czy każdy może być PR-owcem?

PRACA w PR

Predyspozycje zawodowe
O tym, czy ma się zadatki na dobrego PR-owca decyduje wiele czynników, w tym wiedza i predyspozycje osobowościowe. W 1999 roku w Stanach Zjednoczonych powstał raport Komisji ds. Edukacji w dziedzinie Public Relations. Określono w nim dwanaście obszarów kompetencji, które powinny uwzględniać kursy public relations. Oto one:

1. Umiejętność komunikowania myśli oraz objaśniania wizji i strategii.
2. Znajomość teorii komunikowania i public relations.
3. Umiejętność nawiązywania stosunków i ich podtrzymywania.
4. Znajomość trendów społecznych.
5. Znajomość zagadnień dotyczących etyki.
6. Znajomość podstawowych przepisów i wykładni prawa.
7. Znajomość zagadnień marketingowych i finansowych.
8. Znajomość historii public relations.
9. Umiejętność prognozowania i prowadzenia badań.
10. Znajomość zagadnień globalnych i stosunków międzynarodowych/różnic międzykulturowych.
11. Umiejętność dostrzegania zmian oraz aktualnych kierunków rozwoju.
12. Znajomość zagadnień zarządzania.

Dobry PR-owiec powinien być komunikatywny, otwarty na ludzi i dyspozycyjny. Bo zakres obowiązków pracownika PR jest dość szeroki: kontakty z mediami, organizowanie konferencji prasowych, przygotowywanie informacji prasowych, ale również sponsoring, działalność charytatywna, komunikacja wewnątrz firmy (np. wydawanie gazetek dla pracowników firmy), organizacja imprez firmowych czy udziału firmy w targach. Wśród pożądanych cech adeptów zawodu wymienia się również szerokie horyzonty myślowe, wyjątkowe kompetencje interpersonalne, kreatywność, zdolność budzenia zaufania otoczenia, doskonałe kompetencje językowe… i wiele, wiele innych.

„Trzeba umieć rozmawiać”
Pracodawcy doceniają przede wszystkim umiejętności interpersonalne – potwierdza to Monika Dąbrowska z Betanka Communications.
W działalności public relations predyspozycje odgrywają zasadniczą rolę. Przede wszystkim liczy się komunikatywność. Trzeba także być neutralnym. Umieć porozmawiać z każdym, jednocześnie przyjaznym, bo to bardzo często pomaga w załatwieniu sprawy. Istotna jest także zdolność do zachowania przytomności w różnych niespodziewanych sytuacjach oraz umiejętność negocjacji. Częścią naszej pracy jest pisanie, więc trudno obejść się bez zacięcia humanistycznego, dającego możność sprawnego przelania na papier tego, co chcemy przekazać. Bardzo ważna jest również kreatywność.
Źródło: Dziennik Łódzki

A jakie umiejętności i cechy są potrzebne w pracy na konkretnym stanowisku?

Account Executive
Cechy pożądane - zaradność, przedsiębiorczość, doskonała organizacja pracy swojej i innych, wnikliwość zawodowa, umiejętność obcowania z innymi, zorientowanie na klienta, takt i kultura osobista.
 
Specjalista ds. strategii
Cechy pożądane - wnikliwość, umiejętność prognozowania i uczenia się w obliczu nowych problemów, doskonała organizacja pracy, rozwiązywanie złożonych zagadnień, wykształcenie psychologiczne, społeczne. Znajomość zagadnień dotyczących badań konsumenckich, zdolności analityczne.

Przykładowy opis wymagań wobec Specjalisty ds. PR wygląda następująco:
- 2-4 lata doświadczenia w public relations;
- wykształcenie wyższe;
- wiedza z zakresu media relations i organizacji projektów PR;
- doświadczenie w kontaktach z dużymi mediami ogólnopolskimi;
- umiejętność tworzenia i redagowania materiałów prasowych;
- dobra znajomość jednego języka obcego;
- umiejętność prowadzenia prezentacji przed grupą;
- komunikatywność i duża kreatywność;
- umiejętność pracy w zespole i dobra organizacja pracy;
- wysokie standardy etyczne;
- dobra znajomość rynku pracy i/lub tematyki zarządzania ludźmi

Stanowiska
Nazewnictwo stanowisk, jakie zajmują PR-owcy w agencjach i firmach, jest zróżnicowane. Niestety, przeważa terminologia anglojęzyczna. Najbardziej popularnymi określeniami są: specjalista ds. PR, specjalista ds. marketingu i PR oraz PR manager. W agencjach często używane są nazwy stanowisk: account manager, account executive oraz konsultant ds. public relations. Podręcznikowa hierarchia stanowisk w agencji to: junior account executive, account executive, senior account executive, PR manager oraz PR team manager. Jednak rzadko zdarza się, żeby agencje public relations w ten sposób organizowały swoje struktury.
W działach PR firm najczęściej zatrudniani są: asystent ds. PR, specjalista ds. PR, PR manager oraz rzecznik prasowy.
Najciekawsze nazwy stanowisk, jakie pojawiły się w ogłoszeniach z ostatnich dwóch miesięcy to: external media relations, asystentka ds. komunikacji korporacyjnej, PR coordinator, kierownik Marketingu Serwisów PR SMS, Pracownik Działu Informacji i Promocji, asystent administracyjny ds. public relations i reklamy.

Zakres obowiązków przypisanych konkretnemu stanowisku jest bardzo różny. Zależy to bowiem od wielu czynników – rodzaju działalności, hierarchii stanowisk w danej firmie, czy indywidualnych predyspozycji pracownika.

Przykładowe opisy obowiązków wyglądają następująco:

Specjalista ds. PR
- reprezentowanie firmy w kontaktach zewnętrznych;
- opracowanie media-planu;
- przekazywanie wizerunku firmy w mediach;
- utrzymywanie stałych kontaktów z prasą;
- przygotowywanie i dystrybucja komunikatów prasowych;
- redagowanie tekstów broszur firmowych;
- tłumaczenie i adaptacja informacji;
- opracowywanie biuletynu firmowego – Newslettera;
- organizacja programów informacyjnych i konferencji prasowych;
- redagowanie aktualności i sekcji prasowej na stronach www;
- współpraca PR z grupą kapitałową;
- rankingi;
- opieka medialna;
- aktualizacja bazy PR;
- monitoring prasowy.

PR manager
- przygotowanie i koordynowanie całości zadań związanych zarówno z komunikacją zewnętrzną, jak i wewnętrzną;
- kontakty z mediami polskimi i zagranicznymi;
- stworzenie kompleksowej wewnętrznej strategii PR oraz jej wdrożenie w organizacji;
- opracowanie i zrealizowanie kampanii PR w odniesieniu do konkurencji.

Account executive
- samodzielne prowadzenie zewnętrznych działań PR (korporacyjnych i produktowych);
- tworzenie i wdrażanie strategii PR;
- wpółpraca z mediami;
- redagowanie materiałów PR;
- nadzór nad budżetem PR;
- koordynacja prac podwykonawców.

Zatrudnienie
Podobnie, jak różnorodne są nazwy stanowisk i zakres obowiązków pracowników w branży public relations, tak zróżnicowana jest liczebność zespołów i forma zatrudnienia PR-owców. Na ankietę PRoto odpowiedziały głównie agencje, które zatrudniają do 5 osób lub od 5 do 10. Natomiast w większości ankietowanych działów PR firm pracuje 1 lub 2 osoby (wykres 1 i 2).

Wykres 1. liczba osób zatrudnionych w agencjach PR

Wykres 2. liczba osób zatrudnionych w działach PR firm

Najczęstszą formą zatrudnienia zarówno w agencjach, jak i w działach PR firm jest umowa o pracę. (wykres 3 i 4). Zdarzają się również niestandardowe formy współpracy – np. kontrakty, samozatrudnienie i wolontariat.

Wykres 3. Forma zatrudnienia PR-owców w agencjach PR

 Inne wymieniane przez pracowników agencji formy zatrudnienia to:
- własna działalność gospodarcza;
- samozatrudnienie;
- kontrakt.

Wykres 4. Forma zatrudnienia PR-owców w działach PR firm

 Inne wymieniane przez pracowników działów PR firm możliwości zatrudnienia to:
- kontrakt;
- samozatrudnienie;
- własna działalność gospodarcza;
- wolontariat;
- kontrakt i działanie zewnętrznej firmy.

Zawód przyszłości?
Zakres obowiązków wydaje się wielu osobom dopasowany idealnie do ich predyspozycji. Czy każdy ma szansę na zatrudnienie? Czy to wystarczy, by zostać PR-owcem?
Z raportów PRoto dotyczących ofert pracy wynika, że w miesięcznie w mediach poszukuje się średnio 40 osób na stanowiska związane z PR.
Z prognozy portalu Pracuj.pl, opracowanej na podstawie analizy ponad 20 tysięcy ofert pracy, jakie były opublikowane w tym portalu w latach 2003 i 2004, można wyciągnąć następujące wnioski - w sektorze „Marketing, media, reklama” oczekiwany jest na początku 2005 roku niewielki spadek liczby ofert pracy, związany z utrzymującą się recesją na rynku reklamowym i redukcją budżetów marketingowych firm. Od przyszłego roku większość analityków przewiduje jednak lekki wzrost - wówczas firmy, które teraz odnotowują wzrost produkcji widoczny w statystykach GUS, będą musiały zainwestować w promocję produktów i marketing.
Istnieje więc duża szansa dla obecnie kształcących się lub rozpoczynających karierę adeptów PR na otrzymanie pracy i rozwój zawodowy.

PŁACA w PR

Gdyby tak odnaleźć osobę, która spełnia wszystkie oczekiwania i jest „książkowym ideałem” PR-owca, to przychodzi na myśl pytanie, ile ktoś taki powinien zarabiać. Wydawać by się mogło, że duuużo. Jednak rzeczywistość błyskawicznie weryfikuje wyobrażenia. Bo w tym zawodzie zarabia się różnie. W zależności od regionu, firmy, stanowiska, doświadczenia.
Redakcja PRoto sprawdziła, ile zarabia się obecnie w agencjach i PR korporacyjnym. Z naszej ankiety* wynika, że więcej zarabiają PR-owcy pracujący w firmach. Szczegółowe dane prezentują wykresy:

Wykres 5. Zarobki w agencjach PR
 

Wykres 6. Zarobki w PR korporacyjnym

 

 

Również portal Pracuj.pl publikuje listę zarobków na różnych stanowiskach w branży PR, w różnych miastach Polski (poniżej kwoty brutto w zł):

700 – to wynagrodzenie pracownika Public Relations w małej, prywatnej firmie doradczej.
822 -  zarabia student ostatniego roku studiów w małej firmie w województwie lubelskim.
900 - taką pensję dostaje pracownik z 2-letnim doświadczeniem, średnim wykształceniem i znajomością języka obcego (województwo opolskie).
974 -  tyle otrzymuje pracownik z 6-letnim doświadczeniem, ale nie ukończonymi studiami, bez znajomości języka obcego. Mała, prywatna firma.
1050 - samodzielny specjalista z 10-letnim doświadczeniem, wykształcenie więcej niż wyższe, znajomość języka obcego (województwo wielkopolskie).
1170 - zarabia osoba z 17-letnim doświadczeniem zawodowym, ukończyła studia wyższe i podyplomowe, pracuje w dużej, państwowej firmie.
1276 - w administracji państwowej tyle może mieć miesięcznie rzecznik prasowy z wyższym wykształceniem i 4-letnią praktyką.
1430 – otrzymuje kierownik niewielkiego zespołu, pracownik dużej, prywatnej firmy transportowej.
1500 - taka jest miesięczna pensja samodzielnego specjalisty w państwowej instytucji (województwo śląskie).
1733 – to pensja osoby z rocznym doświadczeniem, po studiach, pracuje w dużej prywatnej firmie transportowej w Warszawie.
1885 - tyle zarabia specjalista PR w małej pracowni projektowej w województwie warmińsko-mazurskim.
2000 - taką kwotę może mieć na miesiąc 22-letnia osoba, jednocześnie studiująca, znająca języki obce, zatrudniona w organizacji pozarządowej.
2189 - pracownik państwowej telewizji, bez ukończonych studiów, ma 31 lat.
2400 – miesięczna pensja osoby z rocznym doświadczeniem w zagranicznej firmie doradczej w Warszawie. Dodatkowo ma zapewnioną prywatną opiekę medyczną.
2645 - miesięczne uposażenie pracownika z wyższym wykształceniem, ale bez doświadczenia, podejmującego pracę w Warszawie.
2800 - 29-letnia kobieta, ma średnie wykształcenie, pracuje w małej, prywatnej firmie w stolicy.
3000 - tyle otrzymuje miesięcznie pracownik administracji państwowej na stanowisku samodzielnego specjalisty. Ma wyższe wykształcenie, zna język obcy.
3300 - województwo mazowieckie - osoba zatrudniona w administracji państwowej.
3510 - takie wynagrodzenie oraz bezpłatne bilety do fitness clubu otrzymuje miesięcznie specjalista w dużej firmie internetowej w województwie świętokrzyskim.
4289 - pracownik w dużej, zagranicznej firmie. Ma wyższe wykształcenie i 3-letnie doświadczenie zawodowe.
4552 - wynagrodzenie samodzielnego specjalisty w polskim przedsiębiorstwie świadczącym usługi doradcze.
5986 - zagraniczna firma marketingowa, województwo śląskie.
9000 - tyle zarabia menedżer ds. PR w dużej firmie telekomunikacyjnej z siedzibą w Warszawie.
10000 - menedżer średniego szczebla zagranicznego przedsiębiorstwa produkcyjnego, ma wyższe wykształcenie, zna język obcy.

O zarobkach w public relations i cenach usług PR informował listopadowy Press (nr 11/2004r.). Według miesięcznika, prezes agencji zarabia od kilkunastu tysięcy zł brutto, a junior account od 1200-2000 zł. Za usługi PR renomowanej agencji w Warszawie trzeba zapłacić od 12 do 30 tys. zł – tyle wynosi miesięczny abonament.

Przykładowe zarobki w branży PR podała także Gazeta Wyborcza. W Polskiej Liście Płac zamieściła informacje o zarobkach osób związanych z branżą PR. 2050 zł na rękę otrzymuje specjalistka ds. promocji w dużej firmie z branży elektrycznej w Zielonej Górze. Ma 24 lata, wyższe wykształcenie, zna dwa języki - niemiecki i angielski, pracuje 80 godzin tygodniowo. Natomiast 2100 zł zarabia specjalista PR w firmie z północnej Polski sprzedającej sprzęt m.in. komputery i faksy. Ma 33 lata, pracuje 40 godzin tygodniowo, dorabia pisząc projekty i plany marketingowe. W czwartej, ostatniej części Polskiej Listy Płac napisano, że około 15 tysięcy złotych zarabia współwłaściciel jednej z większych agencji PR w Polsce. Firma działa poza Warszawą, ale obsługuje największe koncerny. „W firmie obowiązuje angielskojęzyczna nomenklatura, szefowie każą mówić do siebie per »managing partners«, sekretarka jest »traffic managerem«. Zatrudniają kilka osób, najniższa płaca to 2000 zł, ale każdy może zarobić co najmniej drugie tyle premii za wyniki. Przedsiębiorca ma samochód zapisany na firmę, komórkę bez limitu rozmów”.

„Nie sprzedawaj się za pół darmo”
Eksperci doskonale wiedzą, jak wycenić swoje usługi. Przykład ustalenia stawki dla PR-owca podaje Bogusław Feliszek z agencji Pressence PR - więcej

W „Public relations w praktyce” (F. Seitel) można przeczytać, że: „żaden zawód nie ma przed sobą takiej przyszłości, jak public relations”. Co o tym sądzicie? Zapraszamy do dyskusji na ten temat – piszcie do nas na adres: redakcja@proto.pl. Chętnie opublikujemy wasze opinie o pracy i płacy w PR!

*ANKIETA PRoto
Proto przygotowało ankietę rozsyłaną zarówno do działów PR w firmach, jak i agencji PR. Jej celem było określenia rodzaju zatrudnienia, liczby pracowników oraz ich miesięcznych wynagrodzeń na odpowiednich stanowiskach. Uzyskaliśmy w sumie 57 odpowiedzi, z czego 24 ankiety od agencji i 33 od działów PR firm.

 

Do przygotowania raportu wykorzystano następujące źródła:
1. Miesięcznik Press nr. 11/2004
2. Gazeta Wyborcza Praca, 04.10.2004
3. Gazeta Wyborcza Praca Katowice, Polska Lista Płac, 18.10.2004
4. Dziennik Łódzki, 15.10.2004
5. www.pracuj.pl
6. F. Seitel, „Public realtions w praktyce”, Felberg SJA, Warszawa 2003
7. strony agencji PR i działów PR firm
8. materiały własne PRoto